Elektrik Üretim Tesislerinin Denetim... N Can ARTUZ

10 Ocak 2013, 14:24

Elektrik piyasasının serbestleşmesi süreci, önemli sorunları da beraberinde getirdi.

Elektrik piyasasının serbestleşmesi süreci, önemli sorunları da beraberinde getirdi.

Bu bağlamda irdelenmesi gereken önemli konulardan biri, kamu hizmeti olarak değerlendirilen elektrik üretiminin, özel sektör tarafından gerçekleştirilmesi halinde kimin tarafından denetleneceği hususu.

Bu soruya yanıt vermek için bakılması gereken kaynaklar 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun. Özellikle 4628 sayılı Kanun’un Geçici 14. maddesinin f. fıkrasında ve 5346 sayılı Kanun’un 6/c maddesinde ilk bakışta birbirine çok benzeyen düzenlemeler bulunmakta. 4628 sayılı Kanun’un ilgili maddesinde özetle elektrik enerjisi üretim tesislerinin su yapılarıyla ilgili kısmının denetiminin DSİ tarafından yapılacağı veya yetkili su yapı denetim şirketlerine yaptırılabileceği, 5346 sayılı Kanun’un ilgili maddesinde ise bu Kanun kapsamındaki elektrik üretim tesislerinin lisansı kapsamındaki inceleme ve denetimin EPDK tarafından yapılacağı veya yetkilendirilecek denetim şirketlerine yaptırılabileceği düzenleniyor.

Her iki düzenlemede de bu denetim şirketlerinin sağlaması gereken koşullar ya da denetimin kapsam, usul ve esaslarının çerçevesi Kanun’da çizilmemiş, sadece yönetmelikle düzenlenir denilmekle yetinilmiş. İşte bu düzenlemeler Anayasa Mahkemesi’nin incelemesine konu olmuş ve her iki düzenlemede de denetimin özel şirketlere yaptırılabilmesinin yolunu açan kısımlar iptal edilmiştir. Her ne kadar 4628 sayılı Kanun’un ilgili maddesine ilişkin verilen iptal kararının gerekçesi henüz açıklanmasa da, 5346 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine yönelik gerekçeli karar 28433 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, elektrik üretim tesislerinin denetiminin yetkilendirilecek denetim şirketlerine yaptırılabileceği şeklindeki düzenleme iptal edildi. İptalin gerekçesi ise, bu denetimin yönteminin sınırlarının çizilmediği ve bunun yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesi ile kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevlerin memurlar eliyle görülmesi ilkesiyle bağdaşmayacağı şeklinde.

Peki, Denetimi Kim Yapacak?

Bu karar ışığında söyleyebiliriz ki, 4628 sayılı Kanuna ilişkin verilen iptal kararının gerekçelerinin de açıklanan gerekçelerle paralel olması muhtemel. Bunun sebebi ise, her iki düzenlemenin de temel olarak aynı amacı gütmekte ve aynı yöntemle bu amaca ulaşmaya çalışıyor olması. Bu iptal kararlarından sonra ise denetim konusunda herhangi bir boşluk doğmayacağı ve denetimlerin ilgili maddelerde işaret edildiği üzere DSİ ve EPDK tarafından yapılmaya devam edileceği söylenebilir.

Ayrıca bu noktada değinilmesi gereken diğer bir husus, 4628 sayılı Kanun’un ilgili maddesine yönelik verilen iptal kararının yayımı tarihinden itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girecek olması. Bu da, bu süreç içerisinde denetimlerin hem DSİ hem de yetkili şirketler eliyle yapılabileceği anlamını taşımakta.

Görüyoruz ki, elektrik piyasasının serbestleştirilmesi ve rekabete açılması sürecinde -piyasanın doğrudan kamu yararını ilgilendirmesi sebebiyle- bazı sıkıntılar yaşanmaya devam etmekte. Serbestleşen piyasada, bu serbestliğin sınırlarının doğru bir şekilde çizilmesi büyük önem arz ediyor. Özellikle denetime ilişkin faaliyetlerin kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılması konusunda hassasiyet gösterilirse bu sürecin daha sağlıklı bir şekilde ilerleyeceğini düşünüyoruz.

N.Can ARTUZ