HABER ARA

EN ÇOK OKUNANLAR

SON YORUMLANANLAR

18 Punto 16 Punto 14 Punto 12 Punto Anasayfa » Kış Sporları

KIZAK, BOBSLEİGH ...SKELETON ve ...

28 Ocak 2011, 19:41

Bilinen en eski kızak Finlandiya'da bulunmuş olup,yaklaşık M.Ö 6500 yıllarından kalmıştır.Bobsled yarışı 1890 yıllarında ayaksız alçak kızakla yapılan Tobogganing yarışları ayrı bir spor olarak İsviçre'de ortaya çıkmıştır...

KIZAK:

Düz ve dar iki ayağa sahip tekerleksiz araçlarla kar ve buzlu yüzeylerde kayılarak yapılan kış sporudur.

Kızakta bir yada iki binicinin oturacağı sağlam bir yer olmalıdır.Tek kişilik kızaklar 20kg,çift kişilik kızaklar 22kg’yi geçmemelidir.Suni olarak yapılan sahalarda saatte 100km’ye kadar hız yapılabilir.Sahanın uzunluğu 1000-1500m ve en az 9-15m çapında kavşağı olmalıdır.

Bu sporun birbirinden farklı 5 türü vardır:

1.BOBSLED(BOBSLE IGH) YARIŞI:

Bob kızak anlamındadır.İki yada dört kişinin bindiği kızağın,yapay yada doğal eğimden kaydırılmasıyla yapılan spordur.

Bilinen en eski kızak Finlandiya’da bulunmuş olup,yaklaşık M.Ö 6500 yıllarından kalmıştır.Bobsled yarışı 1890 yıllarında ayaksız alçak kızakla yapılan Tobogganing yarışları ayrı bir spor olarak İsviçre’de ortaya çıkmıştır.Kayıtlara geçmiş ilk Bobsled yarışı ise 1898’de İsviçre’deki St.Maritz Cereste Pisti’nde yapılmıştır.

1931’den bu yana II. Dünya Savaşı yılları dışında her yıl dünya şampiyonası düzenlenmektedir.1923 yılında ‘Uluslar arası Bobsled ve Tobogganing Federasyonu’’nun kurulmasıyla uluslar arası alanda kabul edilen bir spor olmuş,daha sonra bu iki spor ayrılmış,1957’de ‘Uluslar arası Bobsled Federasyonu’ kurulmuştur.

Uluslar arası yarışmalarda yapay pistler kullanılır.Parkur uzunluğu en az 1500m,eğimi ise %8-15 arasında değişmektedir.Parkurda en az 15 viraj bulunur.Bu dönemeçler 6m yükseklikteki içbükey duvarlarla çevrilidir.Ayrıca düz bölümlerde de kızağın parkurdan çıkmasını önleyecek duvarlar vardır.

Dört kişiden oluşan yarışma ekibi için,3.80m boyunda 220kg ağırlığında,iki kişiden oluşan ekip içinse 2.70m boyunda 160kg ağırlığında bir kızak kullanılır.

Kızakçılar,gerek çalışmalarda gerekse yarışmalarda koruyucu başlık,yarış gözlüğü,koruyucu dizlik ve dirseklik kullanırlar.

Bobsled’de takım elemanları arasındaki uyum çok önemlidir.Arkada oturan frenci,önde oturan dümenciyle uyum içinde olmalıdır.Kızağı yalpalatmadan ve birbirlerine çarpmadan hızlı çıkışı sağlamak gerekir.

Kızaklar ve yarışmacılar,çıkış alanında ad çekimi ile belirlenen sıraya göre sıralanırlar.Kızaklar hız alana dek itilir.Yarışma sırasında yarışmacılar kızaktan düşerlerse kızağa tekrar binebilirler.Kızak kırılırsa aynı tip başka bir kızakla değiştirilir.

Bobsled yarışlarında,bir yarış yöneticisi,çıkış ve bitiş hakemleri ve iki zaman hakemi görev alır.Ayrıca 3-5 kişiden oluşan yarışma kurulu vardır.Kurulun başkanı hakemdir,eşitlik durumlarında karar yetkisine sahiptir.

2.CRESTA(SKELETON) KIZAK YARIŞI:

Kızak üzerinde bir şey bulunmaması sebebiyle ‘skeleton(iskelet) ismiyle tanınır.

Cresta kızak yarışı,önceleri İsviçre’nin St.Maritz kış tatil merkezinde bulunan 1213m uzunluğundaki Creste pistinde yapılan yöresel bir spor olmuştur.1885’ten bu yana Creste pistinde Büyük Ulusal Şampiyona adı altında yarışlar düzenlenmiştir.

Yarışma pisti Bobsled pisti gibidir.Kızak,iki çelik kızak ayağı ve bunlara tutturulan düz bir parçadan oluşur.Düz parçanın üstünde göğüs koyma yeri vardır.Yarışmacı kızağa yüzükoyun yatar,vücut ağırlığını sağa sola kaydırarak hareket eder.Saatte 140km’ye varan hızlar elde edilir.Bu yarış günümüzde özellikle St.Maritz’de büyük ilgi görmektedir.

3.KÖPEK KOŞULU KIZAK YARIŞLARI:

Karlı arazide köpeklerin koşulu olduğu kızaklarla yapılan yarışlardır.

Kökeni Eskimolara özgü eski ulaşım yöntemlerinden kaynaklanır.Hala ulaşım ve taşıma köpek koşulu kızaklardan yararlanılır.

İlk köpek koşulu kızak yarışması 1923 Kış Olimpiyatlar’nda yer almıştır.Halen,Alaska,Norveç ve ABD’nin kuzeyinde yaygın bir spordur.

Yarışmalar açık arazide,belirlenen iki nokta arasında düzenlenir.Mesafe 19-48km arasında değişir.Modern yarış kızakları 13.5kg ağırlığında olup hafiftir.

Kızağa özel eğitilmiş köpekler koşulur.Eskimo,Alaska ve Samoyet köpekleri en çok tercih edilenlerdir.Sürücü-köpek arasındaki uyumun yanı sıra,yön tayini,parkurun iyi kullanılması ve temponun ayarlanması önemlidir.Köpeklere kızaklara ikişerli koşulur ve önde önder bir köpek bulunur.Kızaklar 5,7 yada 9 köpekli olabilirler.

4.LUGE KIZAK YARIŞI:

Luge adı verilen kızaklarla yapılır.Avusturya’nın geleneksel kış sporu olan Luge,diğer orta Avrupa ülkelerinde de çok ilgi görür.

Geçmişi 16.yy’a dayanmasına rağmen ilk Avrupa Şampiyonası 1914 yılında Avusturya’nın Reichenfeis kentinde düzenlenmiştir.İlk Dünya Şampiyonası ise 1955’te Oslo’da yapılmıştır.Kış Olimpiyatları’nda ilk kez 1964’te kabul edilen Luge Kızak Yarışları’nın yönetici organı ‘Uluslararası Luge Federasyonu’dur.

Luge pisti Bobsled pistine benzer.Farklı olarak daha dik ve keskin dönemeçleri vardır.En az 12 tane dönemeç olmalıdır,pistin uzunluğu 1000m’dir.

Kızağın branda yada fiberglasstan yapılma bir yada iki oturacak yeri bulunur.Tek oturaklı kızak 22kg,çift oturaklı kızak 24kg’dır.Yüksekliği 30cm’dirKızak ayaklarının içten içe genişliği en fazla 45cm’dir.

Çıkışta ,yarışmacı yere çakılı iki kanca tutarak kendini içeriye doğru çeker ve ilk metrelerde eldivenlerinde bulunan teller yardımıyla buzu iter ve hız kazanmaya çalışır.

Tek kişilik kızaklarda erkekler ve bayanlarda,çift kişilik kızaklarda yalnızca erkeklerde yarışma düzenlenir.Bayan yarışmacılar en fazla 85,erkekler ise 95kg. olabilirler.

Yarışmacılar,ayaklarını ve elleriyle tuttukları bu ipi kullanarak kızağı yönlendirir.Kızak esnen yapıda olduğundan özellikle dönüşlerde bundan yararlanılır.Yarışmacılar 4 iniş yaparlar,sonuçlar toplam üzerinden en düşük zamana göre değerlendirilir.

5.TOBOGGAN KIZAK YARIŞI:

Toboggan adlı ayaksız kızaklarla yapılan kayma sporudur.

Kökeninin Amerikalı yerlilere dayandığı ve ilk Toboggan kızak yarışının Montreal’deki Royal Dağı eteklerinde yapıldığı sanılmaktadır.1930 larda Toboggan için özel pistler yapılmıştır.Günümüzde Toboggan yarışları,Bobsled ve Luge kızak yarışları şeklinde Olimpiyat Oyunları’nda yerini almıştır.

Amerikalı’ların kullandığı kızaklar ilk kızaklar,sırımlarla birbirine bağlanan sırıklar olmuştur.

Günümüz Tobogganları hikori,huşağacı yada meşeden yapılır.Çaprazlama olarak çakılmış düzgün tahtalar kullanılır.İnce metalden yapılanları da vardır.İçten içe genişliği 45cm’dir.Boyu ise 2.8m ile 1.2. uzunluğundadır.Kızağın ön tarafı sağa sola çevrilerek veya bir ayağı dümen gibi kullanılarak kızağa yön verilebilir.

SKİBOB:

Bisiklet, Bobsled ve kayağın özelliklerini birleştiren, tek yönlü bir araçla yapılan kış sporudur.

Skibob yarışmalarında tek izli, yönetilebilir kar bisikletleri kullanılır. Aracın arkadaki uzun ayağı sabit, öndeki yönlendirici kısa ayağı hareketlidir. Bisikletinkine benzeyen gidon ve sele vardır. araç hafiftir,toplam uzunluğu 1.90-2.30m arasında değişir.

Yarışmacı başlık takar ve kar çizmeleri kullanır, gözlük kullanımı isteğe bağlıdır.

Dünya ve Avrupa Şampiyonaları ile diğer uluslar arası yarışmalar 1962 yılında kurulan ve merkezi Viyana’da bulunan ‘Uluslar arası Skibob Federasyonu’ gözetiminde yapılır.

Tekler yarışmalarında sıralama, yarışmacıların parkuru bitiriş sürelerine göre yapılır. Birden fazla yarışı içeren kombine yarışlarda ise her yarış için ayrı ayrı puan verilir.

Bir yarış yöneticisi, FISB gözlemcileri, çıkış, bitiş ve parkur gözlemcileri ve parkur sorumlusu yer alır. Ayrıca bir yarış sekreteri, çıkış hakemi ve yardımcıları, zaman tutan hakemler,sağlık görevlileri ve donanım sorumluları vardır.

1-İNİŞ YARIŞMALARI:

İniş yarışmalarında pistin çıkışı ile bitişi arasındaki yükseklik farkı erkek yarışmacılar için 600-1000m,bayan yarışmacılar için 365-700m dir. En az 20m genişliğindeki parkurun sol yanı kırmızı,sağ yanı yeşil bayraklarla belirlenmiştir.

Yarışmacılar kar durumunun ve görüş uzaklığının iyi olduğu zamanlarda üstü kapalı çıkış yerlerinden, önceden belirlenen sürelerde ve 60sn’lik aralıklarla çıkış yaparlar.

2-BÜYÜK SLALOM YARIŞMALARI:

Büyük slalom yarışmalarında pistin çıkışı ile bitişi arasındaki yükseklik farkı, erkek yarışmacılar için 400m,bayan yarışmacılar için 300m dir. Parkur en az 20m genişliğinde olmalıdır.

En az 31 kapı vardır, en az 5m genişliğindeki kapılar arasında 6m uzaklık olur ve kolayca görülebilecek şekilde yerleştirilir. Başlangıç ve bitiş kapıları kırmızıdır.

3-ÖZEL SLALOM YARIŞMALARI:

Özel slalom yarışmalarında pistin çıkışı ile bitişi arasındaki yükseklik farkı erkek yarışmacılar için 200m,bayan yarışmacılar için 100m dir.

Kapı çubukları 3-4 cm çapında,180cm yükseklikte olup, üzerlerinde çubuklara eş renkte(kırmızı-mavi-yeşil) bayraklar vardır. Erkekler yarışmalarında 50-60,bayanlar yarışmalarında 30-40 kapı bulunur.

Özel slalom yarışmalarında, diğer yarışmalardan çok farklı olarak ‘çık’ komutundan sonra çıkış yapılır.

Derleme Sinan AKBAŞAK