'ÇİZGİ' Farklı bir Dünya Al Capp'ın “L”il Abner” karakteri “Hoş Memo”

15 Eylül 2018, 15:01

Yaşı 60 ları bulan bizlerin gençlik günlerinin karakteri Hoş Memo...

Ali Gevgilili'

Çok iyi bilgili ve değerli bir ekonomist yazar olmasına karşın 50li yıllarda başlayıp 70 li yıllara uzanan, çok sayıda okur tarafından sevilerek izlenen Al Capp'ın “L”il Abner” çizgi karakterini “Hoş Memo” adıyla eksiksiz 20 yıl Türk basınında sunan kişiydi... İşte Türk basını böyle bir gazeteci yazarı gördü.

16 Eylül 2018 de ebediyete uğurluyoruz. Rahmet olsun.

Al CAPP, (1909-1979)

28 Ekim 1909'da New Haven'da doğan Alfred Gerald Caplin ya da çizgiroman dünyasındaki adıyla Al Capp, 'Gümüş Kalem' ödülü sahibi bir babanın oğludur. Alfred, Li'l Abner/Hoş Memo'nun yaratıcısı olmadan önce aile bireylerini eğlendirmek için bile çizgiromanlar çizmiştir. Üstelik karakterlerini aile bireylerinden seçmiş ve bundan çok zevk almıştır. Kendini yeterince kabiliyetli gördüğü için üniversiteye gitmeyi reddetmiş ve birkaç sanat okuluna devam etmiştir. Associated Press için 1927 yılında Colonel Gilfeather'ı henüz 19 yaşındayken hazırlamıştır.

Daha sonradan bu tipleme, Al Capp New York'a gittiğinden dolayı genç Milton Caniff'e devredilmiştir. Ham Fisher'ın ısrarıyla ve abartılı şöhret sözleriyle New York'da onun Joe Palooka adlı eserine hayalet ressamlık yapmaya başlamıştır. Al Capp, bu esnada Palooka'yı ödül için savaşan ve liderliğe oynayan bir karakter haline getirmiş, neşeli ve çekici çalışmasına kendini yenileyen çizgisiyle değer kazandırmıştı. Gerçekçi sunuşuyla, Joe Palooka'daki senatör Weidebattam'ı, kadın atletleri, Rus boksörleri ve hepsinden öte Hillbilly yöresindeki Big Leviticus'la onun anne ve babasını seriye kazandırmıştır. Bu tiplemelerin seriye çizgiromansal getirileri sayesinde başlık, sanatsal açıdan 1933-1934 yıllarında en üst düzeye çıkmıştır. Bu başarılar elbetteki yerine hayalet ressamlık yaptığı Fisher'a da yaramıştır. Ama Al Capp yaptıklarının ve yapabileceklerinin farkındadır. Sonunda Fisher'a milyonlar kazandırmaktan bıkmıştır. Bu arada Fisher ona ancak bir çizim masası alabilecek para vermektedir. Daha sonradan bu durumu 1950 yılının Temmuz ayında yayımlanan Li'l Abner'ı bir Pazar ekinde hicvederek işlemiştir. Üstelik Fisher'a bir sürü negatif göndermelerle...

Yirmi altı yaşındaki ressam sonunda kendi fikirlerini çeşitli firmalara götürmeye karar vermiştir. United Feature Syndicate, Li'l Abner'ı, Al Capp'ın hazırladığı şekliyle yayınlamayı hemen kabul etmiştir. O da bu öykü fikrini oldukça yüklü bir kontrat karşılığında bu şirkete vermiştir. Ancak bu arada yaşadığı maceralar da oldukça ilginçtir. Bazı şirketler Al Capp'a, "Hikayede değişiklikler gerektiğini ve ancak o şekilde yayımlanabileceklerini," söylediğinde o, önerilerin hepsini ve tekliflerini birbiri ardına geri çevirmiştir.

Hoş Memo kılığına girmiş olan Al Capp ve karısı.

Böylece 1934 yılının ortalarında ilk günlük bant yayımlanmıştır. Ve nihayet Alfred Caplin kendi meşhur isim kısaltmasını da kullanmaya başlamıştır: Al G.Capp. Bu kısaltma kısa bir süre sonra sadece Al Capp'a dönüşecektir. Bu arada üçüncü çizgiroman çalışması olan ve çizimlerini yine kendisinin yaptığı Washable Jones'a başlamıştır. Bu, haftalık ve devamlı masalımsı öykü, 12 yaşındaki bir köylü çocuğunun balık oltası içinden bir hayalet çıkartmasıyla başlayıp, Granny Groggins ile tanışmasına dek uzanmaktadır. Ayrıca sincap Grunch, dehşetli Zork, devamlı aksıran Beezara, konuşan ağaçlar ve Marjorie isminde bir kız da bu çizgiromanın tiplemeleri arasındadır. Washable Jones, çekici, etkileyici, bozulmamış ve tamamen eğlendiricidir. Ancak ne yazık ki, sadece 16 hafta boyunca yayımlanmıştır

Buna karşılık Li'l Abner bir anda hit olmuştur. 1935 yılında günlük ve Pazar ilavelerinde ABD'nin pek çok eyalet gazetesinde birden yayınlanmaya başlamıştır. Bunun en önemli nedeniyse bantın güncelliği yakalamasıdır: Ekonomik zorluklar altında çalışan veya ortamda ezilen işsiz okurlar, genelde kısa, kendi hallerini yansıtan, vurucu balon yazılarından çok hoşlanmışlardır. Bu okuyucuların yoksul, dağlı karakterlerin olduğundan daha kötü durumda çizilmelerine ve sunulmalarına karşın, bantı takip etmekten zevk almaları oldukça ilginç bir noktadır aslında. 1930'lardaki toplumsal moral açısından bakıldığında, bu tip insanlara, bu çeşit günlük gözlemlerle yardım etme çabasının şu an için bile kolay olmadığı bellidir. Fakat oldukça hatırı sayılır bir çaba olduğu da açıktır. Al Capp'ın kesin başarısının ilk sebebi her nasılsa onun muazzam hayalgücü, mizahi, çizgiroman hikayelerindeki klasik kalıpları yıkma arzusu ve esprili konuları olmuştur. Yıllarca Al Capp'ın bantları taze, yeni ve değişik görünmüştür, zira gerçekten öyledirler.

Capp'ın bundan sonraki hayatı, çok geniş kişisel ve finanssal başarılarla dolu olmuştur. Bu da, Li'l Abner'ın efektifsel anlamda etkili kontrolünü ve yayın haklarını kendi eline geçirmesinden dolayıdır. Uzun yıllar boyunca bu amaçlarla Boston'daki Capp Enterprises'ın yönetim kurulu başkanlığını bizzat kendisi üstlenmiştir.

Karikatür dünyasından elini hiç çekmeyem Al Cap ömrünün sonuna kadar eser vermiştir.